روزهای آغازین یک سال تحصیلی جدید، برای همه کسانی که در مدرسه هستند، لحظاتی پر از هیجان، امید، و البته اضطراب است. به‌عنوان معلمان، ما فرصت داریم تا از همین ابتدا فضای کلاسی را به‌گونه‌ای طراحی کنیم که دانش‌آموزان به آن علاقه‌مند شوند و احساس کنند که در مسیر یادگیری خود تنها نیستند. هر سال تحصیلی جدید، برای معلمان و دانش‌آموزان، یک شروع تازه به شمار می‌رود که می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای یادگیری، رشد و ارتباطات مثبت فراهم کند. ما معلمان معمولاً برنامه‌ها و اهداف خود را در ذهن داریم و تلاش می‌کنیم که این اهداف را در کلاس‌های خود پیاده‌سازی کنیم. این یک فرصت استثنایی است که می‌توانیم با برنامه‌ریزی دقیق و ایجاد محیطی گرم و دوستانه، به دانش‌آموزان نشان دهیم که به یادگیری آنها اهمیت می‌دهیم و به آنها کمک خواهیم کرد تا بهترین نسخه خودشان باشند. اما این احساسات و نگرانی‌ها فقط مختص ما معلمان نیست. دانش‌آموزان نیز احساسات مشابهی را تجربه می‌کنند، اما با شدت بیشتری. آنها معمولاً کنترل کمتری بر آنچه پیش رو دارند، دارند و به همین دلیل، احساس عدم اطمینان بیشتری در مورد آنچه قرار است تجربه کنند، در ذهنشان وجود دارد. این عدم اطمینان به ویژه برای دانش‌آموزانی که تازه وارد کلاس‌های ما می‌شوند، بیشتر است. آنها نمی‌دانند که با چه نوع معلمی روبرو خواهند شد، چه نوع محیطی در کلاس حکمفرما خواهد بود و آیا قادر خواهند بود در این محیط موفق شوند یا خیر. بنابراین هفته اول برای دانش‌آموزان پر از ابهام و سوال است. این ابهامات می‌تواند منبع ترس و نگرانی برای آنها باشد. دانش‌آموزان با سوالات و نگرانی‌های مختلفی در ذهنشان وارد کلاس می‌شوند؛ از اینکه آیا در کلاس پذیرفته می‌شوند، تا اینکه چگونه می‌توانند با انتظارات معلم و محیط جدید سازگار شوند. ابهام در مورد چیزهایی که قرار است یاد بگیرند، چگونگی تعامل با معلم و دیگر دانش‌آموزان، و حتی اینکه آیا می‌توانند در این کلاس موفق شوند، می‌تواند باعث ایجاد اضطراب و نگرانی در آنها شود. ابهام و عدم آگاهی از آنچه پیش روست، اغلب منجر به ترس و عدم اطمینان می‌شود. به همین دلیل، معلمان می‌توانند تلاش کنند تا خود را جای دانش‌آموزان بگذارند و از دیدگاه آنها به مسائل نگاه کنند. این کار به ما کمک می‌کند تا بهتر ابهامات و نگرانی‌های دانش‌آموزان را درک کنیم و برای پاسخگویی به سوالات ذهنی آنها برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشیم. به عنوان معلمان، اگر بتوانیم با این سوالات و دغدغه‌ها آشنا شویم و به آنها پاسخ دهیم، می‌توانیم فضایی مثبت، آرامش‌بخش و پذیرنده برای یادگیری دانش‌آموزان فراهم کنیم. در ادامه، به شش سوال مهمی که دانش‌آموزان ممکن است در ذهن داشته باشند و پاسخ‌هایی که به آنها می‌توانیم بدهیم، اشاره خواهیم کرد.
۱. آیا معلمم به من علاقه‌مند است؟
دانش‌آموزان، به‌ویژه آن‌هایی که سن کمتری دارند، نیاز به حس توجه و علاقه‌مندی از طرف معلم خود دارند. این حس، نه تنها اعتماد به نفس آنها را افزایش می‌دهد، بلکه به آنها کمک می‌کند تا احساس امنیت و پذیرفته شدن کنند. برای یک دانش‌آموز کم‌سن، مدرسه محیطی ناشناخته و پر از چالش‌های جدید است. در چنین محیطی، وقتی دانش‌آموز حس کند که معلمش به او علاقه‌مند است، این اطمینان را پیدا می‌کند که کسی در این محیط جدید حامی اوست و به رشد و موفقیت او اهمیت می‌دهد. این احساس می‌تواند به‌طور قابل توجهی روی انگیزه و مشارکت دانش‌آموز در فعالیت‌های کلاسی تأثیر بگذارد. بنابراین، ضروری است که معلم از همان هفته اول نشان دهد که به هر دانش‌آموز توجه دارد و به او اهمیت می‌دهد.
راه‌های ساده‌ای برای نشان دادن این علاقه‌مندی وجود دارد. آیا ما به محض ورود دانش‌آموزان به کلاس از آنها استقبال می‌کنیم؟ آیا با آنها ارتباط چشمی برقرار می‌کنیم و حضورشان را در کلاس احساس می‌کنیم؟ آیا این واضح است که ما به یادگیری نام‌های آنها تعهد داریم؟ آیا ما علاقه‌مند به یادگیری چیزی درباره آنها هستیم؟ این راه‌های ساده می‌تواند به دانش‌آموزان نشان دهد که معلمشان به آنها اهمیت می‌دهد و می‌خواهد رابطه‌ای مثبت و مبتنی بر احترام متقابل با آنها بسازد.
۲. آیا احساس می‌کنم که پذیرفته شده‌ام و به اینجا تعلق دارم؟
احساس تعلق و پذیرش در یک محیط آموزشی می‌تواند به‌طور مستقیم بر تجربه یادگیری دانش‌آموزان تأثیر بگذارد. در هفته‌های اول، دانش‌آموزان به دنبال نشانه‌هایی هستند که آیا در این کلاس پذیرفته می‌شوند یا نه. حس تعلق و پذیرفته شدن به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری در کلاس مشارکت کنند و بدون ترس از قضاوت، نظرات و تجربیات خود را به اشتراک بگذارند.
برنامه‌ریزی فعالیت‌های جامعه‌ساز در هفته اول، می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا با دوستان فعلی خود ارتباط برقرار کنند و دوستان جدیدی پیدا کنند. همچنین، می‌توانیم قوانین و انتظارات رفتاری کلاس را به اشتراک بگذاریم و دلایل پشت آنها را توضیح دهیم. حتی بهتر از آن، می‌توانیم دانش‌آموزان را در بحث و توسعه این قوانین و انتظارات مشارکت دهیم. وقتی آنها در تعیین این قوانین و انتظارات سهم داشته باشند، بیشتر احساس مالکیت و تعهد نسبت به آنها خواهند داشت.
دانش‌آموزان همچنین به دنبال درک این هستند که آیا می‌توانند در این کلاس خودشان باشند یا باید رفتار خود را تغییر دهند تا مورد پذیرش قرار بگیرند. ما می‌توانیم از آنها دعوت کنیم که خود واقعی‌شان را در کلاس نشان دهند و تأکید کنیم که محیط کلاسی ما مکانی است که تنوع و فردیت مورد احترام و استقبال قرار می‌گیرد. این نوع تعامل باعث ایجاد یک محیط یادگیری مثبت و حمایت‌کننده می‌شود که در آن دانش‌آموزان می‌توانند به شکوفایی و رشد برسند.
3. چه انتظاری از من می‌رود؟
دانش‌آموزان معمولاً علاقه‌مندند بدانند که در طول سال تحصیلی چه انتظاراتی از آنها وجود دارد و چطور باید خود را برای موفقیت آماده کنند. این سوال در ذهن دانش‌آموزان نه تنها به‌معنای نحوه‌ی عملکرد آنها در کلاس درس است، بلکه نشان‌دهنده نیاز به درک نقش خود در فرآیند یادگیری است. آیا از آنها انتظار می‌رود که صرفاً شنونده باشند یا قرار است نظرات، بینش‌ها و تجربیات خود را در کلاس به اشتراک بگذارند؟ آیا یادگیری به‌صورت مستقیم توسط معلم هدایت خواهد شد یا دانش‌آموزان در فرایند یادگیری نقش فعال‌تری خواهند داشت و به‌صورت مشارکتی یادگیری را تجربه خواهند کرد؟
ارائه مثال‌هایی از نحوه طراحی و رویکرد ما به وظایف و چالش‌های یادگیری می‌تواند برای دانش‌آموزان بسیار مفید باشد. به‌عنوان مثال، آیا کلاس ما شامل بحث‌های گروهی، پروژه‌های عملی، یا فعالیت‌های یادگیری مشارکتی خواهد بود؟ همچنین، ما می‌توانیم به دانش‌آموزان نشان دهیم که چقدر زمان و تلاش برای موفقیت در این کلاس نیاز است و چه انتظاراتی از آنها در خارج از کلاس وجود دارد. به دانش‌آموزان کمک کنیم تا بفهمند چه مقدار زمان برای تکالیف و پروژه‌ها نیاز است و چقدر دانش پیش‌زمینه‌ای برای موفقیت در این کلاس ضروری است. همچنین، می‌توانیم روش‌هایی را که برای پر کردن هرگونه شکاف دانش در نظر گرفته‌ایم با آنها در میان بگذاریم.
این شفاف‌سازی‌ها و انتظارات باعث می‌شود که دانش‌آموزان از همان ابتدا درک دقیقی از آنچه پیش روی آن‌هاست داشته باشند و بتوانند برنامه‌ریزی بهتری برای موفقیت خود در کلاس انجام دهند. در نتیجه، دانش‌آموزان با اطمینان بیشتری به فرایند یادگیری نزدیک می‌شوند و آمادگی بیشتری برای مواجهه با چالش‌های پیش‌رو دارند.
۴. قرار است چه چیزهایی یاد بگیرم؟
در روزهای آغازین کلاس، دانش‌آموزان می‌خواهند بدانند که در طول سال تحصیلی چه محتوایی را یاد خواهند گرفت. این سوال نه تنها به محتوای درسی مربوط می‌شود، بلکه به این که چرا باید این محتوای خاص را یاد بگیرند نیز برمی‌گردد. معلمان در این زمان می‌توانند به نوعی «فروش» محتوای درسی خود بپردازند، به‌گونه‌ای که برای دانش‌آموزان جذاب به نظر برسد و آنان را ترغیب به یادگیری کند.
برای این منظور، می‌توانیم توضیح دهیم که این محتوا چگونه به زندگی روزمره یا آینده شغلی آنها مرتبط می‌شود. پاسخ به سوالاتی مثل “چرا باید این موضوع را یاد بگیرم؟” و “چگونه این دانش و مهارت‌ها به من در زندگی کمک می‌کنند؟” می‌تواند انگیزه و اشتیاق بیشتری در دانش‌آموزان ایجاد کند. برای مثال، اگر قصد داریم درسی درباره مهارت‌های حل مسئله بدهیم، می‌توانیم نشان دهیم که چگونه این مهارت‌ها می‌تواند در زندگی واقعی مفید باشد—از تصمیم‌گیری‌های روزمره گرفته تا کار در محیط‌های شغلی پیچیده.
علاوه بر این، ما می‌توانیم به دانش‌آموزان بگوییم که یادگیری آنها چگونه با نیازهای دنیای واقعی و مهارت‌های آینده ارتباط دارد. همچنین، می‌توانیم چشم‌اندازی از آنچه در پایان سال تحصیلی انتظار می‌رود دانش‌آموزان بدانند و بتوانند انجام دهند، ارائه دهیم. معرفی پروژه‌های جالب، فعالیت‌های گروهی، و یادگیری‌های عملی که دانش‌آموزان قرار است تجربه کنند، می‌تواند به تقویت این انگیزه کمک کند.
در نهایت، پاسخ به این سوالات به معلمان کمک می‌کند تا از همان ابتدا یک تصویر کلی و جذاب از محتوای درسی و یادگیری پیش رو برای دانش‌آموزان ترسیم کنند و به آنها احساس هدف و ارزشمندی بدهند.
۵. آیا می‌توانم موفق شوم؟
در آغاز سال تحصیلی، بسیاری از دانش‌آموزان ممکن است نگرانی‌هایی درباره موفقیت و توانایی‌های خود داشته باشند. برای کاهش این نگرانی‌ها، معلمان می‌توانند با ارائه راهکارهای مؤثر و استراتژی‌های عملی که پیشینیان موفق به کار برده‌اند، به دانش‌آموزان اطمینان دهند. این شامل ارائه منابع آموزشی، معرفی روش‌های مطالعه مؤثر، و توضیح درباره چگونگی استفاده از پشتیبانی‌های در دسترس مانند کلاس‌های تقویتی یا مشاوره تحصیلی است. معلمان همچنین می‌توانند با برگزاری جلسات مشاوره فردی یا گروهی، فرصت‌هایی برای بازخورد و بررسی پیشرفت فراهم کنند. این اقدام به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا با اعتماد به نفس بیشتر به پیشرفت‌های خود ادامه دهند و در مواجهه با مشکلات، کمتر دچار اضطراب شوند. ارائه مثال‌های ملموس از موفقیت‌های قبلی و نشان دادن مسیرهای ممکن برای دستیابی به اهداف می‌تواند به تقویت این اطمینان کمک کند.
۶. آیا این کلاس، کلاس خوبی خواهد بود؟
احساس خوشایند و تمایل به سرمایه‌گذاری در کلاس به طور مستقیم تحت تاثیر پاسخ‌های دانش‌آموزان به سوالات قبلی است. اگر دانش‌آموزان احساس کنند که معلم به آنها اهمیت می‌دهد و آنها را پذیرفته است، و اگر باور کنند که می‌توانند مشارکت کنند و موفق شوند، احتمالاً کلاس را جذاب و رضایت‌بخش خواهند یافت. معلمان باید به طور فعال با دانش‌آموزان ارتباط برقرار کنند و محیطی را فراهم آورند که در آن دانش‌آموزان احساس کنند مورد احترام و توجه قرار دارند. این شامل برگزاری فعالیت‌های گروهی، فرصت‌های مشارکت فعال و ایجاد فضایی دوستانه و حمایتی در کلاس است. همچنین، معلمان می‌توانند با طراحی درس‌ها به نحوی که به نیازها و علایق دانش‌آموزان پاسخ دهد، تعاملات مثبت و انگیزشی را تقویت کنند. با انجام این کارها، معلمان می‌توانند اعتماد و انگیزه دانش‌آموزان را تقویت کنند و اطمینان حاصل کنند که آنها به کلاس با نگرش مثبت و اشتیاق برخورد کنند، که این امر به نوبه خود می‌تواند به بهبود کیفیت یادگیری و مشارکت در کلاس کمک کند. فراهم کردن فرصتی برای دانش‌آموزان جهت ابراز نظرات و پیشنهادات می‌تواند به تقویت حس تعلق و ایجاد محیطی مثبت و پشتیبان کمک کند.
نتیجه گیری
شروع یک سال تحصیلی جدید برای هر دو طرف، معلمان و دانش‌آموزان، به طور همزمان می‌تواند هم هیجان‌انگیز و هم پر از نگرانی باشد. در این مرحله اولیه، دانش‌آموزان با حجم زیادی از ابهام و سوالات مواجه‌اند که می‌تواند به شدت بر اعتماد به نفس و انگیزه آنها تاثیر بگذارد. معلمان با درک این ابهامات و تلاش برای پاسخگویی به سوالات کلیدی دانش‌آموزان، می‌توانند پایه‌ای محکم برای یک سال تحصیلی موفق و مثبت بنا کنند.
با ایجاد فضایی که در آن دانش‌آموزان احساس کنند که معلم به آنها علاقه‌مند است و به پذیرش و موفقیت آنها اهمیت می‌دهد، معلمان می‌توانند به کاهش نگرانی‌ها و افزایش اعتماد به نفس دانش‌آموزان کمک کنند. معرفی انتظارات کلاس، نحوه یادگیری، و اطمینان از حمایت و منابع موجود می‌تواند احساس امنیت و انگیزه بیشتری به دانش‌آموزان بدهد. همچنین، تلاش برای طراحی کلاس‌هایی که لذت‌بخش و جذاب باشند، به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا با اشتیاق بیشتری به یادگیری ادامه دهند.
در نهایت، زمان آغاز سال تحصیلی فرصت طلایی برای شکل‌دهی به تجربیات آموزشی مثبت و پایدار است. با پاسخ به سوالات و نگرانی‌های دانش‌آموزان و فراهم کردن یک محیط حمایتی و انگیزشی، معلمان می‌توانند به ایجاد یک پایه قوی برای یادگیری و رشد دانش‌آموزان کمک کنند و اطمینان حاصل کنند که سال تحصیلی پیش رو با موفقیت و رضایت به پایان خواهد رسید.
1 دیدگاه دربارهٔ «شش سوال مهمی که دانش‌آموزان در هفته اول مدرسه به دنبال جوابش هستند»
با تشکر مطالب شما همیشه جذاب ، آموزنده و کاربردی است . 🌱
سلام روز آدینه تون بخیر
ممنون از این پست و مقاله که به اشتراک گذاشتید .روز آغازین مدرسه باید روز آشنایی معلم با تفاوت های فردی ،تحصیلی ،سطح یا گیری دانش آموزان ،ویژگی های شخصیتی آنها کم و بیش اطلاعات از خانواده تا در طول سال به مشکلی بر نخورد .
درود و مهر 🌱
سال تحصیلی جدید مبارکتان 💚