در دنیای تدریس، تبدیل شدن به یک معلم حرفه‌ای تنها با تکیه بر تجربه‌ی روزانه و تدریس مداوم حاصل نمی‌شود. مسیر رشد و پیشرفت در حرفه‌ی معلمی نیازمند چیزی بیش از تمرین‌های معمول است؛ اینجا جایی است که تمرین هدفمند وارد می‌شود. تمرین هدفمند به معنای انجام تمریناتی با ساختار مشخص و هدف‌گذاری دقیق است که به‌طور پیوسته بر روی نقاط ضعف و بهبود عملکرد تمرکز دارد. این نوع تمرین مستلزم صرف زمان و تلاش، همراه با دریافت بازخورد و اصلاحات مداوم است. هدف اصلی از تمرین هدفمند، بهبود کارآمد و حرفه‌ای شدن معلم در ابعاد مختلف تدریس است.
تمرین هدفمند به معلمان کمک می‌کند تا با برنامه‌ریزی دقیق و توجه به جزئیات، از سطح ابتدایی مهارت‌های خود فراتر بروند و به سمت تخصص و کارآمدی بیشتر حرکت کنند. این فرآیند، یک رویکرد علمی و مدون است که بر پایه‌ی تمرین منظم و بازخورد مستمر بنا شده و در نهایت باعث رشد مداوم معلم در تدریس می‌شود. با تمرین هدفمند، معلم نه تنها به مهارت‌های تدریس خود تسلط بیشتری پیدا می‌کند، بلکه می‌تواند تأثیرات مثبتی بر یادگیری دانش‌آموزان خود بگذارد و آنها را به موفقیت‌های بزرگ‌تری هدایت کند.
در این مقاله، به بررسی اصول تمرین هدفمند و نقش آن در حرفه‌ای شدن معلمان خواهیم پرداخت و راهکارهایی را ارائه خواهیم داد که چگونه معلمان می‌توانند با این روش به نتایج بهتری در تدریس دست یابند.
تمرین هدفمند به معلمان چه کمکی می‌تواند بکند؟
معلمان به طور طبیعی پس از دو یا سه سال به سطحی از مهارت‌ها می‌رسند که در آن، اصول مدیریت کلاس و تکنیک‌های پایه تدریس را به خوبی می‌شناسند. اما از این نقطه به بعد، اگر تنها به ادامه دادن به تدریس معمولی و روش آشنای خودشان بسنده کنند، پیشرفت قابل توجهی نخواهند داشت. برای رسیدن به سطح بالاتر تخصص، معلمان نیاز دارند تا به صورت مداوم و هدفمند روی بهبود مهارت‌های خود کار کنند. تمرین هدفمند یعنی تمرین با هدف مشخص و بازخورد مستمر. این نوع تمرین به معلمان کمک می‌کند تا نقاط ضعف خود را شناسایی کنند و به صورت منظم روی بهبود آنها کار کنند.
با این کار، معلمان می‌توانند از حالت ایستایی خارج شوند و به پیشرفت مستمر و واقعی دست یابند. این نوع تمرین باعث می‌شود که آنها نه تنها به شیوه‌های جدید و مؤثرتر تدریس دست یابند، بلکه به بهبود مداوم و حرفه‌ای در شغل خود ادامه دهند.
تمرین هدفمند چیست؟
“وقتی در یک فرایند خلاقانه شرکت می‌کنیم، احساس زنده بودن بیشتری داریم، زیرا در حال خلق چیزی هستیم و فقط مصرف نمی‌کنیم. در این کار، ما واقعیتی کوچک را که ساخته‌ایم، کنترل می‌کنیم. در این روند، در واقع خودمان را نیز خلق می‌کنیم.” — رابرت گرین، تسلط
تمرین هدفمند (Deliberate Practice) همان چیزی است که افراد آماتور را به حرفه‌ای تبدیل می‌کند. در هر حوزه‌ای، این نوع تمرین است که بهترین‌ها را می‌سازد و به آنها کمک می‌کند تا در بالاترین سطح باقی بمانند. برای رسیدن به عملکرد تخصصی، تمرین هدفمند کاملاً ضروری است.
در معنای کلی، “تمرین” به معنای آماده‌سازی است. یعنی ما بارها فعالیت‌هایی را انجام می‌دهیم تا یک مهارت خاص را بهبود دهیم. هدف از تمرین این است که وقتی در شرایط مهم‌تری مثل مسابقه یا محیط کار قرار گرفتیم، آماده‌تر باشیم. اگرچه این تعریف ممکن است ساده به نظر برسد، ولی مهم است بدانیم که “انجام یک کار” با “تمرین کردن” همیشه یکی نیستند.
تفاوت اصلی این است که ما فقط زمانی در حال تمرین هستیم که کاری را به گونه‌ای انجام دهیم که بهتر شویم یا حداقل با این هدف که پیشرفت کنیم.
تمرین هدفمند یعنی تمرینی که دقیقاً با آگاهی از بخش‌های خاص یک مهارت و نحوه بهبود آن انجام می‌شود.
برخلاف تمرین عادی که در آن ممکن است مهارت‌ها را بدون دقت زیاد و با تکرار بی‌هدف انجام دهیم، تمرین هدفمند بسیار متمرکز است. این نوع تمرین نیازمند توجه کامل به کاری است که انجام می‌دهیم تا بفهمیم آیا پیشرفتی صورت گرفته یا خیر.
جف کولین در کتاب “استعداد اغراق‌آمیز است” تمرین هدفمند را این‌گونه توصیف می‌کند:
تمرین هدفمند دارای چند ویژگی است که هر کدام ارزش بررسی دارند. این فعالیت‌ها به‌طور خاص برای بهبود عملکرد طراحی شده‌اند، معمولاً با کمک یک مربی انجام می‌شوند؛ تکرار زیادی دارند؛ بازخورد مداوم درباره نتایج آنها وجود دارد؛ از نظر ذهنی بسیار سخت هستند، چه در فعالیت‌های فکری مثل شطرنج یا کارهای تجاری و چه در فعالیت‌های بدنی مثل ورزش؛ و معمولاً لذت‌بخش نیستند.
قدرت شگفت‌انگیز تمرین هدفمند در این است که به پیشرفت مداوم توجه می‌کند. افراد درگیر در تمرین هدفمند به تکرار کارها در همان سطح قانع نیستند؛ آنها معیارهایی برای سنجش عملکرد خود دارند و همیشه در پی بهبود آنها هستند.
در طول تمرین هدفمند، ما همچنین به دنبال اشتباهات یا نقاط ضعف هستیم. وقتی یکی را شناسایی کردیم، برای رفع آن برنامه‌ریزی می‌کنیم. اگر یک روش کار نکرد، روش‌های دیگر را امتحان می‌کنیم تا به نتیجه برسیم.
با تمرین هدفمند، می‌توانیم از بسیاری از محدودیت‌هایی که فکر می‌کنیم ثابت هستند، عبور کنیم. این تمرین ظرفیت‌های جدیدی در ذهن و بدن ما ایجاد می‌کند، نه اینکه فقط از توانایی‌های فعلی‌مان استفاده کند.
هر چه بیشتر تمرین هدفمند انجام دهیم، توانایی‌های ما بیشتر می‌شود. ذهن و بدن ما بسیار انعطاف‌پذیرتر از آن چیزی هستند که اغلب تصور می‌کنیم.
تمرین هدفمند یک روش جهانی است و شما می‌توانید آن را در هر زمینه‌ای که می‌خواهید در آن بهتر شوید یا حتی بهترین شوید، به کار بگیرید. این روش به‌ویژه در زمینه‌های رقابتی که معیارهای روشنی دارند، مانند موسیقی، رقص، فوتبال، بسکتبال، شطرنج و دیگر ورزش‌ها مؤثر است.
اما تمرین هدفمند برای بهبود عملکرد در حوزه‌هایی مانند تدریس، پرستاری، جراحی، روان‌درمانی، برنامه‌نویسی، تجارت و سرمایه‌گذاری هم بسیار ارزشمند است. همچنین می‌تواند پیشرفت شما را در مهارت‌های عمومی مانند نوشتن، تصمیم‌گیری، رهبری و برقراری ارتباط تسریع کند.
کلید موفقیت در هر زمینه این است که استانداردهای مشخصی برای عملکرد تعیین کنید، عملکرد بهترین‌ها را مطالعه کنید و تمرین‌هایی طراحی کنید که منعکس‌کننده کار آنها باشد. طی دهه‌های اخیر، ما پیشرفت‌های شگرفی در توانایی‌های انسانی در بسیاری از زمینه‌ها مشاهده کرده‌ایم. دلیل آن این است که درک ما از اصول تمرین هدفمند بهتر شده و آنها را بهتر به کار می‌گیریم. امروز حتی دانش‌آموزان دبیرستانی به دستاوردهای ورزشی یا هنری دست می‌یابند که یک قرن پیش غیرقابل تصور بود. و شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد ما به محدودیت‌های توانایی‌های جسمی یا ذهنی خود رسیده‌ایم.
بسیاری از ما زمان زیادی را صرف تمرین مهارت‌های مختلف در زندگی و کار خود می‌کنیم. اما تنها تکرار یک فعالیت به‌تنهایی ما را بهتر نمی‌کند، حتی اگر ساعت‌ها در روز آن را انجام دهیم. تحقیقات نشان می‌دهند که در حوزه‌هایی مانند پزشکی، افرادی که سال‌ها تجربه دارند، اغلب بهتر از تازه‌کارها نیستند و گاهی حتی بدتر عمل می‌کنند.
اگر می‌خواهیم یک مهارت را بهبود دهیم، باید دقیقاً بدانیم چه چیزی باید تغییر کند و چه چیزی می‌تواند ما را به آن نقطه برساند. در غیر این صورت، در یک سطح ثابت می‌مانیم.
برخی معتقدند تنها از طریق تمرین هدفمند می‌توان در هر چیزی پیشرفت کرد و هر نوع تمرین دیگری هدر دادن وقت است. این یک اغراق است. در واقع، تمرین عادی برای تقویت و حفظ مهارت‌ها مفید است و می‌تواند در مراحل اولیه یادگیری به ما کمک کند. اما تمرین هدفمند تنها راهی است برای رسیدن به:
- سطح تخصصی و موفقیت در رقابت‌ها
- غلبه بر ایستایی در مهارت‌ها
- بهبود سریع‌تر آنها نسبت به تمرین عادی
اگر کاری را فقط برای سرگرمی انجام میدهید و نیازی به پیشرفت مداوم در آن ندارید، نیازی به تمرین هدفمند ندارید. برای مثال، شاید دوست داشته باشید عصرها برای آرامش ذهنی در پارک محلی قدم بزنید. اگرچه این قدم زدن را هر روز تکرار می‌کنید، احتمالاً به افزایش سرعت راه رفتن اهمیت نمی‌دهید. همین تکرار برای تثبیت عادت و حفظ سطحی از تناسب فیزیکی کافی است. همه چیز در زندگی، رقابت نیست! اما اگر می‌خواهید در چیزی سریع‌تر پیشرفت کنید یا به سطح تخصصی برسید، تمرین هدفمند ضروری است.
نکته مهم دیگر این است که “تمرین هدفمند” فقط یک نام جذاب نیست که به‌طور تصادفی انتخاب شده باشد. این اصطلاح به‌طور عمده به کارل اندرس اریکسون، یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های حوزه روانشناسی عملکرد، نسبت داده می‌شود. دانشمندان دهه‌ها این مفهوم را مطالعه کرده‌اند.
عناصر تمرین هدفمند
“زندگی همیشه به داشتن کارت‌های خوب بستگی ندارد، بلکه گاهی به این بستگی دارد که چگونه با دست ضعیف به خوبی بازی کنیم.” — جک لندن
در این بخش، عناصر اساسی تمرین هدفمند را بررسی می‌کنیم و دقیقاً توضیح می‌دهیم که چگونه این عناصر را در جلسات تمرینی خود بگنجانید. همان‌طور که اریکسون در کتاب اوج نوشت: “فارغ از هر زمینه‌ای، مؤثرترین روش برای بهبود عملکرد، پیروی از یک مجموعه اصول واحد است.” ما توضیح خواهیم داد که چرا هر یک از این عناصر ضروری است و چگونه در زمینه‌های مختلف به کار می‌روند. همچنین روش‌های مختلفی را برای پیاده‌سازی آنها بر اساس اهداف شما ارائه خواهیم کرد.
تمرین هدفمند ساختاریافته و روشمند است
تمرین هدفمند به صورت ساختارمند و با روش‌های خاص انجام می‌شود تا بخش‌های مشخصی از یک مهارت را بهبود دهد. انسان‌ها به‌طور طبیعی تمایل به انجام آسان‌ترین کارها دارند تا انرژی خود را حفظ کنند، اما برای پیشرفت واقعی، باید بر این تمایل غلبه کرده و بر روی نقاط ضعف خود تمرکز کنیم. در تمرین هدفمند، افراد به جای تکرار آسان مهارت‌های قبلی، روی بخش‌هایی کار می‌کنند که هنوز در آنها ضعف دارند. این تمرین با اهداف کوچک و قابل اندازه‌گیری همراه است که پیشرفت را به مرور زمان ارزیابی می‌کند. هر جلسه تمرینی باید با یک برنامه مشخص آغاز شود که شامل اینکه چه مهارتی باید بهبود یابد، چرا و چگونه. اگر پیشرفت متوقف شود، باید روش دیگری امتحان کرد. این فرآیند با گام‌های کوچک و پیوسته، منجر به پیشرفت‌های چشمگیر در طول زمان می‌شود.
تمرین هدفمند چالش‌برانگیز و ناخوشایند است
این نوع تمرین ما را وادار می‌کند به نقاط ضعف خود توجه کنیم و بر بهبود آنها تمرکز کنیم. همان‌طور که نوزادان در فرآیند یادگیری راه رفتن، با چالش‌های زیادی مواجه می‌شوند، ما نیز برای پیشرفت باید خود را از منطقه راحتی خارج کنیم. تمرین معمولی در منطقه راحتی انجام می‌شود و ما را به‌جلو نمی‌برد، در حالی که تمرین هدفمند نیاز به تمرکز روی کارهایی دارد که در آنها مهارت نداریم.
کلید پیشرفت در این است که تمرینات خود را دشوارتر کنیم و از نقاط قوت فاصله بگیریم. این تمرینات می‌تواند آزاردهنده و همراه با شکست باشد، اما این روند طبیعی یادگیری است. در تمرین هدفمند باید هدف‌های کوچک و قابل دستیابی داشته باشیم تا انگیزه‌مان حفظ شود.
برای پیاده‌سازی این نوع تمرین، هر بار که یک مهارت را تمرین می‌کنید، آن را 10 درصد دشوارتر از سطح راحتی خود قرار دهید. همچنین، حداقل یک بار در ماه یک تمرین بسیار دشوار برای خود تعیین کنید که بالاتر از سطح کنونی شما باشد. این تمرین‌ها باعث می‌شوند که به‌تدریج مهارت‌های خود را بهبود ببخشید.
به‌جای برنامه‌ریزی برای جلسات تمرینی طولانی و کم‌فشار، تمرین‌های کوتاه اما با تمرکز شدید و استراحت بین آنها مؤثرتر است.
تمرین هدفمند نیاز به استراحت و بازیابی انرژی دارد.
از آنجا که این نوع تمرین بسیار چالش‌برانگیز است، نمی‌توان آن را برای مدت طولانی در طول روز انجام داد. حتی در میان برترین افراد هر رشته، معمولاً بین سه تا پنج ساعت تمرین هدفمند در روز بیشترین حد ممکن است. تمرین بیش از این ممکن است به دلیل خستگی ذهنی نتیجه معکوس دهد و عملکرد را بدتر کند.
استراحت و بازیابی نه تنها برای فعالیت‌های فیزیکی بلکه برای تمرینات ذهنی هم ضروری است. ما در طول خواب، خاطرات و یادگیری‌هایمان را از حافظه کوتاه‌مدت به بلندمدت منتقل می‌کنیم. بنابراین، نداشتن خواب کافی می‌تواند اثرات منفی بر روی عملکرد و به‌خاطر سپردن مطالب داشته باشد.
وقتی ذهنمان خسته می‌شود، به جای فشار بیش از حد، باید استراحت کنیم. این استراحت به مغز اجازه می‌دهد از حالت تمرکز خارج شود و در حالت پخش (diffuse) به فعالیت ادامه دهد. در این حالت، مغز به طور ناخودآگاه مشکلات را مرور و بین مطالب ارتباط برقرار می‌کند.
چگونه این را پیاده‌سازی کنیم: فهرستی از فعالیت‌های ساده و بدون نیاز به تمرکز زیاد تهیه کنید که به شما اجازه می‌دهند ذهنتان آزادانه پرسه بزند، مانند پیاده‌روی، ظرف شستن، دوش گرفتن، یا گوش دادن به موسیقی. وقتی در تمرین به بن‌بست رسیدید یا خسته شدید، به جای تلاش بیشتر، برای چند دقیقه به یکی از این فعالیت‌ها بپردازید تا با ذهنی تازه به تمرین بازگردید.
تمرین هدفمند نیاز به بازخورد مستمر و اندازه‌گیری دقیق دارد.
بدون دانستن اینکه آیا در حال بهبود هستید یا نه، تمرین کردن بی‌فایده است. برای اینکه تمرین هدفمند مؤثر باشد، لازم است که همیشه بازخورد در مورد عملکرد خود دریافت کنید تا نقاط ضعف را شناسایی و بهبود بخشید.
برای اجرای تمرین هدفمند، باید راهی برای اندازه‌گیری معیارهای کلیدی عملکرد داشته باشید. مشاهده تغییرات این معیارها تنها راه برای فهمیدن اینکه آیا تمرین مؤثر است یا خیر، می‌باشد.
تمرین هدفمند زمانی مؤثرتر است که با کمک یک مربی یا معلم انجام شود.
مربی می‌تواند بازخورد دهد، اشتباهات را گوشزد کند و تکنیک‌هایی برای بهبود پیشنهاد دهد. با اینکه تمرین انفرادی نیز مهم است، در برخی از مراحل همکاری با مربی نیز حیاتی است. حتی افراد در بالاترین سطح یک حرفه نیز از راهنمایی یک مربی بهره‌مند می‌شوند، چراکه مربی می‌تواند از بیرون به عملکرد شما نگاه کند و نقاط ضعف را به شما نشان دهد. مربیانی که تجربه دارند، می‌دانند که چگونه شما را از منطقه‌ی راحتی خود بیرون آورده و به مرحله بعدی هدایت کنند.
تمرین هدفمند نیاز به انگیزه درونی دارد.
انجام تمرین هدفمند به دلیل سختی و ناراحتی ذاتی آن، مستلزم انگیزه‌ای است که از درون فرد سرچشمه می‌گیرد؛ یعنی لذتی که خود فرد از یادگیری و پیشرفت می‌برد، نه به‌خاطر پاداش‌های بیرونی. انگیزه‌های بیرونی، مثل کسب جایزه یا ترفیع شغلی، نمی‌توانند برای مدت طولانی، فرد را به تمرین وادارند. اما انگیزه درونی به او کمک می‌کند تا حتی در لحظات شکست و دشواری‌ها به مسیر ادامه دهد.
اگر به دنبال تسلط بر مهارتی با تمرین هدفمند هستید، باید از این فرآیند لذت ببرید. این علاقه و انگیزه درونی، در زمان‌هایی که موفقیت‌های بیرونی به دست نمی‌آید، شما را به جلو می‌برد.
این نیاز به انگیزه‌ی درونی توضیح می‌دهد که چرا بسیاری از کودکانی که توسط والدین برای یادگیری یک مهارت از سنین پایین تحت فشار قرار می‌گیرند، معمولاً به سطح بالایی از عملکرد نمی‌رسند و به محض اینکه بتوانند، آن مهارت را کنار می‌گذارند.
برای اجرای این راهکار: لیستی از دلایل شخصی خود برای کار کردن روی یک مهارت و فوایدی که بهبود آن مهارت برایتان خواهد داشت، تهیه کنید. پیش از هر جلسه‌ی تمرین، این لیست را مرور کنید تا یادتان بیاید که چرا به این تمرین دشوار مشغول هستید.
تمرین هدفمند زمان‌بر است و می‌تواند یک فرآیند مادام‌العمر باشد.
در حالی که این نوع تمرین معمولاً نتایج سریع‌تری نسبت به تمرین معمولی به همراه دارد، تسلط واقعی بر یک مهارت به سال‌ها یا حتی دهه‌ها زمان نیاز دارد. کسانی که در اوج قرار می‌گیرند، معمولاً سال‌ها تمرین هدفمند پشت سر خود دارند.
جان هیز (روانشناس) در تحقیقات خود دریافت که موفقیت خلاقانه معمولاً بعد از ده سال تلاش مداوم به دست می‌آید. به عنوان مثال، آهنگ‌سازان بزرگ نخستین آثار قابل توجه خود را پس از یک دهه مطالعه و تمرین جدی خلق کردند.
استعداد ذاتی ممکن است در آغاز به یادگیری کمک کند، اما در نهایت، این تمرین هدفمند است که برنده خواهد شد. موفقیت‌های “یک شبه” معمولاً نتیجه سال‌ها تلاش و تمرین هدفمند است که در پشت صحنه رخ داده است.
به طور خلاصه، اگر به دنبال تسلط بر یک مهارت هستید، باید به تمرین طولانی‌مدت و هدفمند متعهد شوید، حتی اگر به زودی نتیجه‌ای نگیرید. این مسیر زمان‌بر است، اما بدون آن، شانس موفقیت کمتر خواهد بود.
تمرین هدفمند نیازمند تمرکز عمیق است
تمرکز عمیق در جلسات تمرین هدفمند، عاملی کلیدی برای افزایش مهارت‌ها و عبور از موانع است. توانایی تمرکز طولانی‌مدت، مانند چیزی که چارلی مانگر در موفقیتش به آن اشاره کرد، تاثیر چشمگیری بر عملکرد دارد. بهترین افراد در هر حوزه، تمرکز خود را بر فعالیت‌هایی که بیشترین تاثیر را دارند معطوف می‌کنند و از اتلاف وقت بر کارهای حاشیه‌ای اجتناب می‌کنند.
تمرکز عمیق همه چیز را تقویت می‌کند و کمک می‌کند تا بتوانید با حذف عوامل حواس‌پرتی، به صورت مستمر بر بهبود خود کار کنید. در تمرین هدفمند، تمرکز باید هم در سطح جزئی و هم در سطح کلان برقرار باشد؛ یعنی باید به فعالیت‌های فعلی توجه کنید و در عین حال به مسیر کلی خود نیز نگاه داشته باشید.
تمرین هدفمند از اثر فاصله‌گذاری بهره‌مند می‌شود
یکی از دلایل اثربخشی جلسات تمرین هدفمند منظم، استفاده از اثر فاصله‌گذاری است. یادگیری موثر از طریق تکرار با فاصله زمانی مناسب، بهتر از جلسات طولانی اما متمرکز است. اثر فاصله‌گذاری به این معنی است که یادگیری مطالب در جلسات متعدد و با فاصله‌های زمانی رو به افزایش، باعث تثبیت بیشتر آنها در حافظه می‌شود.
تکرار با فاصله زمانی نه تنها به صرفه‌جویی در زمان کمک می‌کند، بلکه به مغز اجازه می‌دهد که اطلاعات را بهتر پردازش و تثبیت کند. این روش به جای فشار دادن مطالب در یک جلسه، اجازه می‌دهد مطالب به مرور زمان در حافظه بمانند و به تدریج با بازبینی‌های منظم، تقویت شوند.
تاریخچه تمرین هدفمند
کارل آندرس اریکسون
کارل آندرس اریکسون، روانشناس دانشگاه ایالتی فلوریدا، مفهوم تمرین هدفمند را مطرح کرد. او و همکارانش پژوهش‌های پیشگامی در زمینه عملکرد نخبگان انجام دادند. اریکسون در طول چند دهه تلاش کرد به این پرسش پاسخ دهد که چه چیزی لازم است تا در کاری دشوار واقعاً خوب شوید. پژوهش‌های او عمدتاً در زمینه‌های پزشکی، موسیقی و ورزش متمرکز بود.
شروع علاقه اریکسون به عملکرد نخبگان به اواخر دهه ۱۹۷۰ برمی‌گردد، زمانی که او با روانشناس بیل چیس در دانشگاه کارنگی ملون بر روی حافظه کوتاه‌مدت کار می‌کرد. در یکی از آزمایش‌های مشترک، آنها به دنبال کشف این بودند که یک فرد چند رقم تصادفی را می‌تواند پس از شنیدن به خاطر بسپارد. این آزمایش به نتایج شگفت‌آوری منجر شد. آنها دریافتند که با تمرین هدفمند، می‌توان تعداد ارقام بیشتری را به خاطر سپرد.
اریکسون این ایده را مطرح کرد که توانایی‌های استثنایی از تمرین استثنایی حاصل می‌شوند، نه از توانایی‌های ذاتی. او این نوع تمرین را “هدفمند” نامید، زیرا این نوع تمرین به‌صورت روشمند و با آگاهی کامل انجام می‌شود.
مالکوم گِلَدوِل: قانون ۱۰,۰۰۰ ساعت
شهرت نظریه اریکسون تا حد زیادی به دلیل کتاب مالکوم گلدول، Outliers، در سال ۲۰۰۸ است. گلدول در این کتاب موفقیت‌های فوق‌العاده را به ترکیبی از عوامل خوش‌شانسی و تقریباً ۱۰,۰۰۰ ساعت تمرین نسبت می‌دهد. گلدول معتقد بود که عوامل محیطی و فرهنگی به همراه تمرینات مداوم باعث می‌شود که افراد در زمینه‌های مختلف به موفقیت برسند.
اگرچه گلدول به طور گسترده‌ای شناخته شد، اما اریکسون با تفاسیر او از پژوهش‌هایش موافق نبود و تاکید داشت که کیفیت تمرین مهم‌تر از کمیت آن است. تمرین هدفمند بر کیفیت تمرکز دارد، نه صرفاً ساعت‌های طولانی تمرین.
محدودیت‌ها و نقاط ضعف تمرین هدفمند
تمرین هدفمند اگرچه ابزاری قدرتمند برای توسعه مهارت‌هاست، اما کامل نیست و محدودیت‌های خود را دارد. تمرین هدفمند بخشی ضروری از دستیابی به عملکرد برتر است، اما تنها عامل موفقیت نیست. در سطوح بالاتر، عواملی مانند شانس و فرصت‌های تصادفی نیز تاثیرگذار هستند.
تمرین هدفمند همچنین می‌تواند به تمرکز بیش از حد بر مهارت‌های خاص منجر شود، که گاهی اوقات باعث از دست دادن فرصت‌های دیگر زندگی می‌شود.
خلاصه
تمرین هدفمند همه چیز نیست، اما اگر می‌خواهید در یک مهارت پیشرفت کنید یا از یک مرحله رکود عبور کنید، از به‌کارگیری اصول ذکر شده در این مقاله بهره‌مند خواهید شد. به‌طور خلاصه:
- تمرین هدفمند یعنی تمرین با آگاهی روشن از اجزای خاص مهارتی که قصد بهبود آن را داریم و نحوه دقیق بهبود آنها.
- هرچه بیشتر به تمرین هدفمند بپردازیم، توانایی‌های ما بیشتر رشد می‌کنند.
- ذهن و بدن ما بسیار انعطاف‌پذیرتر از آن چیزی هستند که معمولاً تصور می‌کنیم.
- تمرین هدفمند ساختاریافته و روشمند است.
- این نوع تمرین چالش‌برانگیز است، زیرا نیاز به خروج مداوم از منطقه راحتی دارد.
- تمرین هدفمند به بازخورد مداوم و اندازه‌گیری معیارهای اطلاعاتی نیاز دارد، نه معیارهای بی‌اهمیت.
- تمرین هدفمند بهترین عملکرد را با کمک یک معلم یا مربی دارد.
- ادامه دادن تمرین هدفمند نیازمند انگیزه درونی زیاد است.
- این نوع تمرین نیازمند تمرکز شدید و مداوم است.
- تمرین هدفمند از اثر فاصله‌گذاری بهره می‌برد، یعنی تعهد مداوم در طول زمان ضروری است.
- اگر از سطح فعلی مهارت خود راضی هستید یا فقط برای تفریح کاری انجام میدهید، نیازی به تمرین هدفمند ندارید.
- تمرین هدفمند برای تلاش‌هایی مناسب است که هدف شما رسیدن به سطح عملکرد بالا یا شکستن محدودیت‌های فعلی باشد.
برای مطالعه‌ی بیشتر می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید:
