8 مزیت کلاس معکوس که شما نمی‌دانید!

کلاس معکوس به زودی به عنوان یک رویکرد جدید هیجان‌انگیز مطرح می‌شود که نوید مزایای متعددی برای معلمان و دانش‌آموزان خواهد بود.

۸ مزیت کلاس معکوس را بخوانید تا بدانید دانش‌آموزان و معلمان چرا باید از مدل کلاس معکوس بهره ببرند.

تعریف کلاس معکوس

کلاس معکوس یک تغییر سادۀ زمانی است. یک تغییر ساده از رویکرد تدریس سنتی که در آن زمان کلاس (یادگیری گروهی) با تکالیف یا تکالیف (یادگیری فردی) جابجا می شود. در کلاس درس معکوس، دانش‌آموزان ابتدا به صورت انفرادی در خانه از طریق ویدئوهای آنلاین و محتوای از پیش آماده‌شده با یک موضوع جدید آشنا می‌شوند؛

سپس در زمان کلاس حضوری، دانش خود را به کار می‌گیرند و در قالب بحث عمیق‌تر به تکرار و تمرین و تقویت یادگیری آن موضوع می‌پردازند؛ یعنی حل مسئله و کار گروهی با راهنمایی معلم.

 

 

آنچه در مورد این رویکرد جدید قابل توجه است، استفاده از رویکرد یادگیری ترکیبی است و همچنین مزایای تجربه شده توسط معلمانی است که انتخاب می‌کنند، تغییر را تجربه کنند.

تغییر امری اجتناب ناپذیر در دنیا و طبیعت است. سیستم‌ها و نظام‌های آموزشی هم دیر یا زود دچار تغییر و دگرگونی خواهند شد؛ همانطور که اکنون هم آهنگ ملایم آن به گوش می‌رسد.

 

 

مزایای کلاس معکوس برای معلمان و دانش‌آموزان    

وقتی در مورد مزایای رویکرد کلاس معکوس صحبت می کنم، باید تاکید کنم که این مزایا را هم معلمان و هم دانش‌آموزان می توانند به طور یکسان تجربه کنند. در این بخش، هشت مورد از مهم‌ترین مزیت‌های مرتبط با این مدل آموزشی را با چهار مزیت برای معلمان و چهار مزیت برای دانش‌آموزانشان بررسی می‌کنم.

 

 

برای این کار از هرم شناختی بلوم هم کمک می‌گیرم تا مفهوم واژه‌ها را بهتر درک کنید. ارزش سطوح پایینی هرم کمتر است ولی معلم سنتی، حجم زیادی از زمان را در کلاس حضوری به این سطوح اختصاص می‌دهد. یعنی دانش و درک و فهم و احتمالا کاربرد. هرچه از پایین به بالای هرم حرکت کنیم، ارزش سطوح بیشتر می‌شود ولی معلم سنتی، زمان کمتری به این سطوح اختصاص می‌دهد. در کلاس معکوس این هرم به صورت معکوس در حجم زمانی و ارزش‌گذاری، به کار می‌رود.

 

1. معلمان زمان کمتری را صرف معرفی موضوعات جدید می‌کنند

همانطور که تحقیقات منتشر شده توسط دانشگاه ایالتی مونتانا نشان می‌دهد، روش‌های آموزشی سنتی بخش زیادی از زمان را به آموزش اطلاعاتی اختصاص می‌دهند، که سطوح پایین شناختی دانش‌آموزان را درگیر می‌کند. این  شیوه معمولا زمان کمی را برای کاوشگری، حل مساله، به کاربردن آموخته‌ها و سطوح بالاتر شناختی باقی می‌گذارد.

در کلاس معکوس، دانش‌آموزان اطلاعات دانشی را از طریق خودیادگیری قبل از کلاس حضوری و به صورت انفرادی در خانه دریافت می‌کنند.

این شیوۀ آموزش به معلم کمک می‌کند زمان کمی را در کلاس صرف انتقال دانش کند و در عوض می‌تواند از زمان با ارزش کلاس حضوری برای کاوش در موضوعات درسی با عمق بسیار بیشتری بهره ببرد.

 

 

2. دانش‌آموزان مهارت های یادگیری مستقل را توسعه می‌دهند

بدون شک یادگیری مستقل مهارتی ارزشمند برای هر زبان آموزی است، به ویژه در دانش‌آموزان دبستانی و دبیرستانی. با رویکرد کلاس معکوس، دانش‌آموزان اطلاعات اولیه را به طور مستقل، در خانه، اغلب از طریق محتوای ویدئویی دریافت می‌کنند.

این روش به آنها امکان می‌دهد تا به فرآیند خودآموزی عادت کنند و به آنها امکان می‌دهد با سرعت خودشان یاد بگیرند. با این حال، معلمان باید بدانند که همۀ دانش‌آموزان به طور یکسان به مفهوم خودآموزی نمی‌پردازند و باید گام‌های فعالی برای پشتیبانی از افرادی که برای یادگیری در تلاش هستند، برداشته شود.

 

 

3. معلمان می‌توانند درس‌های جذاب‌تری ایجاد کنند

مطالعات مختلف اهمیت بازی را در آموزش نشان داده‌اند؛ زیرا می تواند به بهبود حفظ و یادآوری دانش کمک کند. با مدل کلاس معکوس، دانش‌آموزان در هر کلاس با دانش و اطلاعات مقدماتی شرکت می کنند؛ به این معنی که زمان بیشتری برای تزریق حس سرگرمی و هیجان به درس‌ها در کلاس حضوری وجود دارد. به‌ویژه، کلاس‌های معکوس زمان بیشتری را به یادگیری تعاملی، انجام پروژه‌ها و تحقیقات، آزمایش و کارهای عملی اختصاص می‌دهد.

 

 

4. دانش‌آموزانی که غیبت می‌کنند عقب نمی‌افتند

غیبت در سطح مدرسه رایج است، اما تأثیری که می‌تواند داشته باشد اغلب نادیده گرفته می‌شود. در واقع، در ایالات متحده، بیش از هشت میلیون دانش‌آموز، در طول سال نزدیک به یک ماه از مدرسه را غیبت می‌کنند که تأثیر قابل توجهی بر  نتایج یادگیری خواهد داشت.

در حالی که کلاس معکوس نمی‌تواند به طور کامل با مشکل غیبت مقابله کند‌ اما می‌تواند به کاهش شکاف‌های یادگیری کمک کند؛ زیرا اطلاعات اولیه همیشه به صورت آنلاین برای دانش‌آموزان در دسترس خواهد بود تا در زمان مناسب خود به آن‌ها مراجعه کنند و درس‌ها را به صورت خودآموز یاد بگیرند.

 

 

5. معلمان می‌توانند از محتوایی که خلق می‌کنند، بارها استفاده کنند

با رویکرد کلاس معکوس، معلمان ممکن است ترجیح دهند درس‌ها را با استفاده از محتواهای دیگران آموزش دهند. با این حال، بسیاری از معلمان ترجیح می‌دهند ویدیوهای خود را تولید کنند و تجربه یادگیری اولیه را برای دانش‌آموزان خود شخصی‌تر نمایند

با این کار معلمان می‌تواند هر سال محتوای تولید شده خود را بازبینی کرده و بهبود دهند و معلمان را قادر می سازد زمان کمتری را برای آماده سازی درس برای انتقال دانش اولیه و زمان بیشتری را برای درس‌های اختصاصی برای کاوش عمیق‌تر در کلاس حضوری صرف کنند.

 

 

6. دانش‌آموزان قادر به ایجاد درک عمیق‌تر هستند

یکی دیگر از مزایای عمده برای دانش‌آموزان هنگام یادگیری در کلاس درس، توانایی ایجاد درک عمیق تر از موضوع مورد نظر از طریق یادگیری فعال است. کلاس معکوس نقطۀ مقابل یادگیری با شیوه‌های غیرفعال‎تر، مانند سخنرانی است، زیرا دانش‌آموزان به طور فعال در ساخت دانشی که به دست می‌آورند درگیر می‌شوند.

در این فرآیند، آنها درک بهتری ایجاد می‌کنند و معلمان آنها را راهنمایی می‌کنند و به آنها کمک می‌کنند تا دانش خود را گسترش دهند.

 

 

7. معلمان می‌توانند رویکرد مناسب‌تری ارائه دهند

مدل کلاس درس معکوس به معلمان این آزادی را می‌دهد که بر اساس نیازهای فردی خود در مورد میزان زمانی که برای هر دانش آموز صرف می‌کنند، تصمیم بگیرند. این فرضیه قابل دسترسی است؛ زیرا از زمان کلاس درس برای افزایش درک و فهم دانش‌آموزان از موضوع استفاده می شود و شناسایی دانش‌آموزانی که به طور کامل مطالب را درک کرده‌اند، کسانی که ممکن است به راهنمایی اضافی نیاز داشته‌باشند و کسانی که ممکن است نیاز به بررسی مجدد مطالب اولیه داشته باشند را آسان‌تر می کند.

 

 

8. دانش‌آموزان زمان کلاس درس حضوری را جالب‌تر می‌دانند

در نهایت، یکی از بزرگترین مزایای رویکرد کلاس معکوس این واقعیت است که می‌تواند به دانش‌آموزان کمک کند تا زمان خود را در کلاس درس لذت‌بخش‌تر بدانند. این روش، به نوبۀ خود، می‌تواند به مشارکت دانش‌آموز کمک کند و به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد تا از نظر احساسی بیشتر روی یک موضوع وقت بگذارند.

چون زمان کلاس درس صرف بحث‌های معنادارتر می‌شود تا صرفاً گوش دادن به اطلاعات، معمولاً حضور فعال در کلاس و اشتیاق دانش‌آموزان را نیز افزایش می‌دهد.

 

 

چرا باید کلاسمان را معکوس کنیم؟

چالش اصلی ما معلمان، حجم زیاد کتب درسی و گله‌مندی همیشگی و هرسالۀ ما، کمبود زمان برای تدریس محتوای رسمی ابلاغ شده از سوی وزارتخانه است. از دیگر سو، انفعال روزافزون دانش‌آموزان در فرایند یاددهی-یادگیری، انگیزۀ ما را برای فعالیت بیشتر و اثربخش‌تر کمتر می‌کند.

با توجه به گسترش دانش و غوطه‌وری همۀ افراد جامعه از جمله دانش‌آموزان در حجم وسیعی از اطلاعات، شاید بتوانیم چالش های مطرح شده را مرتفع کنیم.

 

 

یادگیری سنتی که میراث عصر صنعتی است، باعث شده هم معلمان و هم اولیا و هم دانش‌آموز به شیوه‌های ثابت و غبارگرفتۀ دیروز، خو بگیرند و هرگونه تغییری در این سیستم، باعث هراس این بخشی از این سیستم خواهد شد.

یادگیری معکوس آمده است تا در کنار یادگیری سنتی، به معلم، والدین و دانش‌آموز کمک کند تا قالب‌های فکری شکل گرفته در 200 سال گذشته را بشکنند و با تجربۀ از گذشته، استفاده از امکانات امروز و نگاه به آینده، شیوه‌های بهتری را برای این فرایند بسیار مهم کشف کرده و انتشار دهند. در این ادامه 3 دلیل مهم برای ایجاد یک کلاس یه شیوۀ معکوس ارائه می‌دهم.

 

دلیل اول: معلم دانای کل نیست!

در عصر کشاورزی مدارسی به شکل مدارس کنونی وجود نداشت. کودکان در جوامع شکارگر-خوراکجو تمام آنچه را که برای زندگی در فرهنگ خودشان نیاز داشتند، می‌آموختند. اما چگونه؟ مگر معلم داشتند؟ پاسخ به این سوال آسان است. کافی است به طبیعت انسان رجوع کنیم. کودکان تشنۀ یادگیری به دنیا می‌آیند. آن‌ها بالفطره کنجکاو و بازیگوش هستند. با اکتشاف و بازی، نحوۀ سازگاری با دنیای فیزیکی و اجتماعی اطرافشان را یاد می‌گیند. آن‌ها ماشین‌های کوچک یادگیری‌اند.

اما پس از رسیدن به عصر صنعتی، کارخانه‌ها نیاز به نیروی کار داشتند. کارگران یقه آبی، مسئولیت گرداندن چرخ تولید و اقتصاد را بر عهده گرفتند. ولی این کارگران در چه مکانی بایستی آموزش می دیدند؟ مکانی به نام مدرسه! آن جا بود که مدارس به شکل امروزی برای تولید و تربیت کارگرانی ایجاد شد که همه بتوانند برای کار در یک محیط یکسان، همانندسازی شوند.

مزایای کلاس معکوس برای معلمان

 

معلمان از بین افرادی انتخاب می‌شدند که از بقیه بیشتر می‌دانستند. تمام دانش و اطلاعات در مغز معلم بود و بایستی طی فرآیند تدریس و بیشتر با روش سخنرانی به دانش‌آموز منتقل می‌شد.این داستان حدود 200 سال تکرار شد تا حوالی سال 2000 که با ابداع موتورهای جستجوی گوگل و یاهو کم‌کم، این مسیر دچار تغییر شد.

دیگر معلم تنها دارندۀ اطلاعات نبود. اطلاعات به وفور در دنیای اطراف دانش‌آموز یافت می‌شد. پس از اختراع تلفن‌های هوشمند، این جریان شدت گرفت و هر فرد در جامعه یک بانک اطلاعات گسترده در دست داشت. نقش معلمی از آن‌جا شروع به تغییر کرد و همین ابزار ساده، معلم را مجبور می کند از نقش مرسومش فاصله بگیرد.

مزایای کلاس معکوس برای معلمان

دلیل دوم: دانش‌آموز باید مسئولیت یادگیری خود را بر عهده بگیرد!

در جوامع اولیه، کودکان خود مسئول یادگیری خویش بودند. در همین دوران نیز، کودکان از بدو تولد می‌آموزند و هود مسئولیت یادگیری خود را بر عهده دارند. در 4 سال ابتدای زندگی، مهارت‌های بسیار زیادی از جمله، سینه‌خیز رفتن برای حرکت، غان و غون کردن برای برقراری ارتباط، دست گرفتن به اشیا برای بلند شدن و راه رفتن و … را می‌آموزند، بدون اینکه آموزش رسمی ببینند. والدین و مراقبان کودک نیز با تشویق و همراهی او را در این مسیر، به جلو می‌رانند.

مزایای کلاس معکوس برای معلمان

 

باز هم آموزش رسمی در کار نیست.اما با رسیدن به سن مشخص و ورود به مدرسه، همه‌چیز تغییر می‌کند. طبیعت اجباری آموزش رسمی، یادگیری را به کار تبدیل می‌کند. صرف کنترل‌کردن یادگیری کودکان، یادگیری را از لذت و شادی به کار تبدیل می‌کند و چون کار یک اجبار است و ناخودآگاه کودک از انجامش سرباز می‌زند یا با اکراه به آن می‌پردازد.

از این‌جاست که مسئولیت یادگیری هم از کودک سلب شده و بر دوش معلم قرار می‌گیرد؛ چون کودک در مقابل انجام کاری که برایش لذت ندارد، مقاومت می‌کند.

یادگیری معکوس آمده است تا با یادگیری چگونه یادگرفتن، مسئولیت یادگیری را از هرکسی گرفته و به خود دانش‌آموز به عنوان عنصر اصلی نظام آموزش و پرورش برگرداند.

مزایای کلاس معکوس برای معلمان

دلیل سوم: تنها محل یادگیری، کلاس درس نیست!

زمانی که بپذیریم، نقش ما بعنوان معلم به مثابۀ معلم دستخوش تغییر جدی شده است و در عصر فعلی و آینده قرار است به‌عنوان طراحان آموزشی در این سیستم خدمت کنیم، باید باور داشته باشیم که کودکان در یک محیط بسته به نام کلاس درس، نخواهند آموخت.

اگر معلم بتواند محتوای درسی را در مکانی خارج از کلاس و مدرسه و با ابزاری، فراتر از زبان و حرکات خودش به دانش‌آموز انتقال دهند، پس هرکجا که یادگیری اتفاق بیفتد، آن‌جا مدرسه است.

مزایای کلاس معکوس برای معلمان

مزایای کلاس معکوس برای معلمان

یادگیری معکوس به معلم، والدین و دانش‌آموز می‌آموزد که دیوارهای کلاس و مدرسه در حال بزرگ شدن به وسعت دهکدۀ جهانی اینترنت هستند و ما بایستی با این تغییر عظیم به سرعت و با آغوش باز، بپیوندیم.

مزایای کلاس معکوس برای معلمان

نتیجه گیری

مدل کلاس معکوس در مدارس، کالج‌ها، دانشگاه‌ها و سایر محیط‌های دانشگاهی مورد توجه قرار گرفته است. دانش‌آموزان اطلاعات دانشی را در خانه دریافت می‌کنند و سپس در کلاس درس حضور می‌یابند تا دانش خود را عملی کنند. مهم‌تر از همه، مزایای مختلف رویکرد کلاس معکوس نه تنها شامل دانش‌آموزان می‌شود، بلکه معلمان را نیز در بر می‌گیرد.

 

دانش‌آموزان با کمک کلاس معکوس می‌توانند مهارت‌های یادگیری مستقل را افزایش دهند و درک عمیق‌تری از مفاهیم درسی به دست آورند و در زمان غیبت به راحتی به موضوعات درسی دسترسی داشته باشند. همچنین این رویکرد به معلمان اجازه می‌دهد تا با صر زمان کمتری برای سخنرانی، زمان بیشتری برای کمک به یادگیری دانش‌آموزان از طریق ارتباط فردی و طراحی موقعیت‌های یادگیری فعال تر در اختیار داشته باشند.

 

 

من رؤیا روشن‌بخش، آموزگار و فعال آموزشی هستم و در زمینه‌ بهینه‌سازی روش‌های تدریس معلمان و تغییر رویکرد آن‌ها از سبک سنتی به روش‌های جدید در کشور فعالیت می‌کنم. پیشنهاد می‌کنم برای مطالعه‌ی مطالب بیشتر و همچنین یادگیری روش‌های نوین تولید محتوای آموزشی به وب‌سایت معلم سبز مراجعه نمایید.