ضرورت برندسازی شخصی برای معلمان در عصر دیجیتال
با استناد به مقاله:
Shepherd, I. D. H. (2005). From Cattle and Coke to Charlie: Meeting the Challenge of Self-Marketing and Personal Branding. Journal of Marketing Management, ۲۱(۵-۶), ۵۸۹–۶۰۶.
مقدمه
تا همین چند دهه پیش، معلمی رنگ دیگری داشت؛ حضور روزانه در مدرسه، صدای زنگ، تخته گچی، دفتر نمره و لبخند دانش‌آموزی که تکلیفش را انجام داده است. اما امروز، در دنیای پسا‌دیجیتال، این تصویر کلاسیک دیگر پاسخگوی نیازها و انتظارات جدید و دانش‌آموزان امروزی نیست.
معلمان، همانند هر حرفه‌ی دیگر، در معرض تحولی بنیادین قرار دارند:
ضرورت ساختن یک برند شخصی.
برند شخصی چیست؟
برند شخصی یعنی تصویری که دیگران از ما در ذهن دارند؛ نه صرفاً بر اساس آنچه می‌گوییم، بلکه بر اساس ارزش، تخصص، سبک و تأثیر ما.
در مقاله‌ی شناخته‌شده‌ی «از گاو و کوکا تا چارلی»، دکتر ایفن شفرد نشان می‌دهد چگونه مفهوم برند از گذشته‌ای صرفاً کالامحور، به دنیای هویت‌های انسانی وارد شده است. او می‌نویسد:
«در جهانی که فرصت‌ها نامطمئن‌اند و رقابت فردمحور شده، توانایی معرفی خود نه یک امتیاز، بلکه یک ضرورت است.» (Shepherd, 2005, p. 590)
چرا برند شخصی برای معلمان مهم است؟
۱. زیست در عصر رسانه‌های باز
در گذشته، محیط تأثیرگذاری معلم محدود به کلاس و مدرسه بود. امروز اما، بسترهایی مانند اینستاگرام، یوتیوب، لینکدین، تلگرام و پلتفرم‌های آموزشی، محیط‌های جدیدی برای آموزش و نفوذ فرهنگی پدید آورده‌اند.
اگر معلم در این فضا غایب باشد، صرفاً «ناشناخته» نمی‌ماند؛ بلکه فرصت‌ها را به دیگران واگذار می‌کند.
۲. تحول در نظام آموزش و استخدام
در نظام آموزشی امروز، معلمان مستقل و شناخته‌شده، بیش از معلمان تابع و تکرارگر، مورد توجه مدارس خصوصی، مؤسسات آموزشی و پلتفرم‌های یادگیری و در ادامه آن، والدین و دانش‌آموزان‌آموزان هستند.
داشتن برند شخصی قوی یعنی:
ارائه رزومه‌ای متمایز، توانایی جذب پروژه‌های آموزشی، ساخت درآمد مکمل از مسیر تولید محتوا، تدریس آنلاین، مشاوره، فروش میلیونی کتاب و یا دعوت به تدریس و سخنرانی.
۳. ایجاد اعتماد در دل مخاطب
برند شخصی، راهی‌ست برای ایجاد اعتماد سریع و عمیق در دل دانش‌آموز، والدین، مدیر یا همکار.
همان‌طور که کوکاکولا برای انتخاب شدن نیازی به توضیح به مشتری ندارد، معلمی که برند دارد، پیشاپیش بخشی از اعتماد مخاطب را در اختیار دارد.
چالش‌ها و سوءتفاهم‌ها
در مقاله‌ی شفرد، به نقد گفتمان‌های بازاری در حوزه برند شخصی پرداخته شده است. او هشدار می‌دهد که:
«برندسازی شخصی اگر بدون چارچوب نظری و اخلاق حرفه‌ای باشد، می‌تواند تبدیل به تظاهر، افراط یا تحمیل خود شود».
برای معلمان، این به معنای آن است که:
برند شخصی نباید به معنای خودنمایی یا تقلید کور کورانه از مدل‌های اینستاگرامی باشد.
اصالت، تداوم و تناسب با هویت حرفه‌ای، هسته‌ی برند شخصی معلم را شکل می‌دهد.
ساخت برند شخصی برای معلم: چگونه؟
مقاله شفرد یک مسیر سه‌مرحله‌ای را پیشنهاد می‌کند که به‌خوبی می‌توان آن را در آموزش معلمان بومی‌سازی کرد:
۱. شناسایی هویت و مزیت رقابتی
یک معلم برای شروع فرایند ساخت برند شخصی باید این سوالات را از خود بپرسد:
- چه چیزی من را از سایر معلمان متمایز می‌کند؟
سبک تدریس؟موضوع تخصصی؟شخصیت منحصربه‌فرد؟
- مخاطب هدفم چه کسی است؟
۲. بیان شفاف پیام برند
برند شخصی باید پیام مشخصی داشته باشد. مثلاً:
«من معلمی‌ام که سواد رسانه‌ای را وارد آموزش سنتی کرده‌ام».
۳. انتشار و استمرار پیام
با استفاده از ابزارهایی مانند:
- شبکه‌های اجتماعی
- نوشتن در سایت‌های آموزشی
- برگزاری وبینار و کلاس آنلاین
- شرکت در گفتگوها و همایش‌های تخصصی
نتیجه‌گیری
معلمان امروز، در مسیر عبور از مکتب و گچ به کلاس آنلاین و برند شخصی قرار دارند.
همان‌طور که Shepherd تأکید می‌کند، خودبازاریابی آگاهانه، دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک مهارت ضروری‌ست؛ مهارتی که می‌تواند هویت حرفه‌ای معلم را از حاشیه به متن، و از تکرار به تأثیر ارتقا دهد.
معلمی که برند دارد، صرفاً «دیده نمی‌شود»؛
او اعتمادسازی می‌کند، الهام می‌بخشد و ماندگار می‌شود.
من رؤیا روشن‌بخش هستم و در دورۀ الفبای برندسازی معلمان {کلاب نهنگ سفید}، به معلمان کمک می‌کنم،مسیر ساخت برند شخصی خود را حرفه‌ای آغاز کنند.
